Ύμνος στον Πάνα (Καστορίων ο Σολεύς)




            O Καστορίων από τους Σόλους της Κιλικίας υπήρξε πρώιμος ελληνιστικός ποιητής, από τον οποίο ο Αθήναιος (10, 454F) μας διέσωσε ορισμένους πολύ περίτεχνους ιαμβικούς στίχους για τον Πάνα. Υπήρξε σύγχρονος (και κόλακας) του Δημητρίου του Φαληρέως, όπως φαίνεται από το ακόλουθο χαρακτηριστικό χωρίο του Αθήναιου (12, 542Ε): «Στην πομπή των Διονυσίων, την οποία διοργάνωσε (ο Δημήτριος), όταν έγινε άρχοντας (=309/8 π.Χ.), ο χορός τραγούδησε προς τιμήν του ποιήματα του Καστορίωνος του Σολέως, στα οποία ο Δημήτριος προσαγορευόταν ηλιόμορφος».
            O ύμνος στον Πάνα φαίνεται να αποτελεί ποίημα προορισμένο για ανάγνωση και όχι για τη λατρεία. Το περίπλοκο μετρικό του σύστημα (μονόμετροι στίχοι-όλοι από έντεκα γράμματα ο καθένας-ενώνονται ανά 3 δίνοντας την εντύπωση ιαμβικών τριμέτρων) φανερώνει λογιότατο ποιητή, ο οποίος ωστόσο κατορθώνει να μετουσιώσει τη γνώση του σε πραγματική ποίηση:
 
σὲ τὸν βολαῖς νιφοκτύποις δυσχείμερον
ναίονθ΄ ἕδραν͵ θηρονόμε Πάν͵ χθόν΄ Ἀρκάδων͵
κλήσω γραφῇ τῇδ΄ ἐν σοφῇ πάγκλειτ΄ ἔπη
συνθείς͵ ἄναξ͵ δύσγνωστα μὴ σοφῷ κλύειν͵
μωσοπόλε θήρ͵ κηρόχυτον ὃς μείλιγμ΄ ἱεῖς.

            Εσένα, που ’χεις για σπίτι σου τη γη των Αρκάδων, τη δαρμένη
απ’ του χιονιού τα βόλια, όλο βαρυχειμωνιά, Πάνα, των αγρίων ζώων βοσκέ,
            εσένα θα καλέσω σε τούτη τη γραφή τη σοφή, περίφημα λόγια
            συνθέτοντας, άνακτα, δυσνόητα να τ’ ακούει ο άσοφος,
            αγρίμι που τη μουσική αγαπάς και τραγούδι μειλίχιο της κηρόδετης σύριγγας σκορπάς.[1]





[1] Η μετάφραση «τραγούδι μειλίχιο της κηρόδετης σύριγγας» αποδίδει ελεύθερα την έντονα μεταφορική διατύπωση κηρόχυτον μείλιγμα. Το επίθετο κηρόχυτος ή κηρόδετος δηλώνει αυτόν που είναι συγκολλημένος με τη βοήθεια κεριού και χαρακτηρίζει συχνά τη σύριγγα, πνευστό μουσικό όργανο συνδεμένο με τον Πάνα. Ο Καστορίων μεταφέρει το επίθετο από το μουσικό όργανο στον ήχο του. Η λέξη μείλιγμα δηλώνει τραγούδι με καταπραϋντική δύναμη. Άρα η κυριολεκτική μετάφραση της έκφρασης θα ήταν «καταπραϋντικό κηρόδετο τραγούδι».    

Σχόλια