Παπυρικό επύλλιο για τον Ηρακλή και το λιοντάρι της Νεμέας



Από ένα παπυρικό εύρημα του τετάρτου αιώνα μας έγιναν γνωστοί κάποιοι αρκετά κατεστραμμένοι εξάμετροι στίχοι από ένα ελληνιστικό επύλλιο με θέμα τον άθλο του Ηρακλή τον σχετικό με το λιοντάρι της Νεμέας. Ίσως να πρόκειται για τμήμα μιας ευρύτερης σύνθεσης με ήρωα τον Ηρακλή, μιας Ηράκλειας. Μολονότι το πρώτο μισό των εξαμέτρων είναι εν μέρει κατεστραμμένο, εντούτοις το νόημα των περισσότερων στίχων και του χωρίου ως σύνολο είναι σαφές.

Στα βράχια της Νεμέας το λιοντάρι
            με [τα ίδια του] τα άοπλα χέρια [θανάτωσε]
            στην αγκαλιά του πιέζοντάς το πολύ με τα μπράτσα του.
            [Έτσι] αφού τέλεσε τον πρώτο πρώτο αγώνα [1]
            [συμπλήρωσε] αργότερα δώδεκα στο σύνολο άθλους.
            [Και παντού με τα μάτια σου] βλέπεις ακόμη τα σημάδια της νίκης
            [και κανείς] δεν προσπερνά τον Ηρακλή [λησμονώντας],
            [που γερά] στη μεγαλόκαρδη την ψυχή του 
            κάθε άδοξο μόχθο τον άντεξε. [2]
 .......


[1] Υπαινιγμός στο ότι ο Ηρακλής θεωρούνταν ιδρυτής των αγώνων στη Νεμέα. Για την έκφραση ἀγῶνα τελέω (=διοργανώνω αγώνες) πβ. και το απόσπασμα 59 (Pfeiffer) από τα Αίτια του Καλλίμαχου, το οποίο αναφέρεται στην ίδρυση των αγώνων στον Ισθμό της Κορίνθου.  

[2] Η συνέχεια του ποιήματος είναι υπερβολικά κατεστραμμένη. Ωστόσο, κάποιες λέξεις που διαβάζονται στον πάπυρο είναι ενδεικτικές. Διακρίνεται μια αναφορά στη δικαιοσύνη. Στη συνέχεια αναφέρεται το όνομα της Πηνελόπης σε γενική. Είναι γνωστό ότι ο πατέρας της Πηνελόπης Ικάριος αποκαταστάθηκε στην εξουσία της Σπάρτης, απ' όπου είχε διωχθεί από τον ετεροθαλή αδερφό του Ιπποκόωντα, με τη βοήθεια του Ηρακλή (Απολλόδωρος 3.124). Ίσως λοιπόν γινόταν λόγος για την αποκατάσταση της νομιμότητας στη Σπάρτη από τον Ηρακλή και η λέξη δικαιοσύνη στον αμέσως προηγούμενο στίχο μπορεί να μην είναι άσχετη. Τέλος γίνεται αναφορά στο μέλος του Ησιόδου, δηλ. στο τραγούδι του Ησιόδου, η οποία σχετίζεται πιθανώς με την Ασπίδα του Ηρακλή, η οποία στην αρχαιότητα αποδιδόταν στον Ησίοδο.  

Σχόλια