Ευρώτας
(Πλούταρχος, Περί ποταμών 17)
(Πλούταρχος, Περί ποταμών 17)
Ο Ίμερος, γιος της νύμφης Ταϋγέτης και του Λακεδαίμονος,[1] εξαιτίας της οργής της Αφροδίτης και χωρίς να το ξέρει στη διάρκεια μιας νυχτερινής γιορτής βίασε και διέφθειρε την αδερφή του Κλεοδίκη. Την επόμενη μέρα, όταν έμαθε τι συνέβη, στεναχωρήθηκε και από την υπερβολική του λύπη έριξε τον εαυτό του στον ποταμό Μαραθώνα, ο οποίος άλλαξε όνομα από αυτόν σε Ίμερος. Αργότερα ο ποταμός ονομάστηκε Ευρώτας για τον εξής λόγο: όταν οι Λακεδαιμόνιοι πολεμούσαν τους Αθηναίους και περίμεναν την πανσέληνο, ο Ευρώτας, στρατηγός των Λακεδαιμονίων, αγνοώντας κάθε σέβας απέναντι στους θεούς, ξεκίνησε τη σύγκρουση των στρατευμάτων, μολονότι τον εμπόδιζαν αστραπές και κεραυνοί. Επειδή κατέστρεψε το στρατό του, κυριεύτηκε από λύπη και έπεσε στον ποταμό Ίμερο, ο οποίος άλλαξε όνομα εξαιτίας του σε Ευρώτας.
Εντός του δημιουργείται ένας λίθος που μοιάζει με περικεφαλαία και αποκαλείται θρασύδειλος. Την ώρα που ακούγεται σάλπιγγα προχωρεί προς την όχθη, αλλά αν ακουστεί το όνομα των Αθηναίων, αναπηδά προς τον βυθό. Πολλοί τέτοιοι λίθοι κείνται αφιερωμένοι στο ναό της Χαλκιοίκου Αθήνάς,[2] όπως ιστορεί ο Νικάνωρ ο Σάμιος στο δεύτερο Περί ποταμών βιβλίο του.
Κοντά στο ποτάμι υπάρχει ένα βουνό με το όνομα Ταΰγετος, που ονομάστηκε έτσι από την νύμφη Ταϋγέτη, την οποία ο Δία διέφθειρε με τη βία. Εκείνη κυριευμένη από λύπη τέλειωσε τη ζωή της κρεμασμένη στην κορυφή του όρους Αμυκλαίου,[3] το οποίο πήρε από αυτήν το όνομα Ταΰγετος.
Στο βουνό αυτό φύεται ένα βοτάνι που αποκαλείται χαρισία, το οποίο οι γυναίκες, όταν αρχίζει η άνοιξη, δένουν γύρω από το λαιμό τους και αγαπιούνται πιο παθιασμένα από τους άντρες τους, όπως ιστορεί ο Κλεάνθης στο πρώτο Περί ορών βιβλίο. Με μεγαλύτερη ακρίβεια τα μνημονεύει αυτά ο Σωσθένης ο Κνίδιος, από τον οποίο άντλησε τις πληροφορίες του και ο Ερμογένης.
[1] Ο Λακεδαίμων ήταν επώνυμος ήρωας της Λακεδαίμονος. Παντρεύτηκε την κόρη του Ευρώτα Σπάρτη και κληρονόμησε από αυτόν –επειδή εκείνος δεν είχε άλλο παιδί– τη βασιλεία της Λακεδαίμονος, στην οποία ίδρυσε την πόλη Σπάρτη προς τιμήν της γυναίκας του. Παιδιά του Λακεδαίμονα αναφέρονται η Ευρυδίκη, η Κλεοδίκη, η Ασίνη, ο Αμύκλας και ο Ίμερος. Ο Λακεδαίμονας λατρευόταν στη Λακεδαίμονα και υπήρχε ηρώο πάνω στον Ταΰγετο αφιερωμένο σ’ αυτόν.
[2] Επίκληση της θεάς Αθηνάς ως πολιούχου της ακρόπολης της Σπάρτης. Ο εκεί ναός της ήταν σκεπασμένος με χάλκινα ελάσματα. Το χάλκινο είδωλο της θεάς ήταν έργο του Γιτιάδα, που φαίνεται ότι ήταν και αρχιτέκτονας του ναού.
[3] Το όνομα σχετίζεται ασφαλώς με τον Αμύκλα. Ο Αμύκλας ήταν γιος του Λακεδαίμονα και της Σπάρτης, κόρης του Ευρώτα. Από τον γάμο του με τη Διομήδη ο Αμύκλας απέκτησε δύο γιους, τον Κυνόρτα και τον Υάκινθο. O Αμύκλας ήταν ιδρυτής της πόλης των Αμυκλών και φίλος του Απόλλωνα, o οποίος λατρευόταν από τους κατοίκους της ως πολιούχος θεός. Ο μεγαλύτερος γιος του Αμύκλα ήταν ο Άργαλος, ο οποίος και τον διαδέχτηκε στον θρόνο. Ο Υάκινθος έγινε ερωμένος του Απόλλωνα, ο οποίος τον σκότωσε κατά λάθος.