Ιάμβλιχος, Περί των Αιγυπτίων μυστηρίων 8.6:
Λες, λοιπόν, ότι οι
περισσότεροι από τους Αιγυπτίους εξάρτησαν την προσωπική μας μοίρα από την
κίνηση των αστέρων. Πώς έχει αυτή η υπόθεση πρέπει να το διερμηνεύσεις
βασισμένος κυρίως στις ερμητικές ιδέες. Διότι, όπως ισχυρίζονται αυτά τα
συγγράμματα, ο άνθρωπος έχει δύο ψυχές. Η μία προέρχεται από το Πρώτο Νοητό και
μετέχει στη δύναμη του δημιουργού, ενώ η άλλη εισέρχεται (στο σώμα) δοσμένη από
την περιφορά των ουρανίων σωμάτων και είναι αυτή στην οποία εμπίπτει η ψυχή που
δύναται να βλέπει τον θεό. Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, η ψυχή που κατεβαίνει
σ’ εμάς από τους κόσμους παρακολουθεί την περιστροφή των κόσμων, ενώ αυτή που
ήρθε από τον νοητό κόσμο, νοητώς παρούσα, είναι υπέρτερη από τον κύκλο των
γεννήσεων. Χάρη σ’ αυτήν διαλύεται η δύναμη της ειμαρμένης και γίνεται η άνοδος
προς τους νοητούς θεούς.
Ερμηνεία:
Υπάρχουν στοιχεία αστρολογίας στα σωζόμενα ερμητικά
κείμενα, ενώ ο Ιάμβλιχος ξεκινά να εκθέτει το θέμα υπό την ερμητική οπτική ήδη
από το κεφάλαιο 8.4, όπου μιλά ξεκάθαρα για ένα ερμητικό αστρολογικό σύστημα.
Η ερμητική θεωρία για την διπλή ανθρώπινη ψυχή προϋποθέτει
ότι η μια ψυχή προέρχεται από τον νοητό κόσμο και είναι υπεράνω της μοίρας και
της ειμαρμένης, ενώ η άλλη προέρχεται από τις ουράνιες περιστρεφόμενες σφαίρες (κόσμους)
και υπακούει στην κίνησή τους, που είναι η ειμαρμένη. Ο θεός δημιούργησε τον
άνθρωπο με διπλή φύση, θεϊκή και θνητή και τον έβαλε τρόπον τινά στη μέση των
δύο κόσμων για να θαυμάζει και τους δύο. Η δεύτερη ψυχή είναι θεοπτική, δύναται να βλέπει τον θεό, με
την έννοια ότι παρακολουθώντας τον ουρανό και θαυμάζοντας το έργο του δημιουργού,
δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη γνώση του θεού. Αλλά η αληθής γνώση του θεού
κατορθώνεται μόνο με την άνοδο της πρώτης ψυχής στον θεϊκό νοητό κόσμο που
είναι πέρα από την ειμαρμένη και τις ουράνιες σφαίρες.
[Σταύρος Γκιργκένης]
[Σταύρος Γκιργκένης]