Ερμής ο Τρισμέγιστος - ο ανώνυμος Ων



Στην ερμητική παράδοση ο αληθής Θεός είναι ένας και μοναδικός. Αποκαλείται συνήθως με τους χαρακτηρισμούς Κύριος ή Πατήρ. Ο Θεός είναι κατά τα άλλα ανώνυμος για τον λόγο που εκθέτει το παρακάτω σωζόμενο στον Λακτάντιο  (Div. inst. 1, 6, 4) απόσπασμα:

ὁ δὲ θεὸς εἷς͵ ὁ δὲ εἷς ὀνόματος οὐ προσδέεται· ἔστιν γὰρ ὁ ὢν ἀνώνυμος.

«Ο Θεός είναι Ένας κι ο Ένας δεν έχει ανάγκη από όνομα. Διότι Αυτός-που-Υπάρχει (= ο Ων) είναι ανώνυμος».


Ο Θεός είναι η μόνη οντότητα που διαθέτει αληθινή ύπαρξη, γι’ αυτό και αποκαλείται ο Ων. Ο Ων είναι ανώνυμος, επειδή εμείς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την αληθινή θεϊκή ύπαρξη και να την ονοματίσουμε με ακρίβεια, μολονότι ένα μέρος μας έχει καταγωγή από τον θεϊκό κόσμο και μπορεί να επιστρέψει εκεί μέσω της φώτισης. Σε άλλο ερμητικό απόσπασμα ο ουράνιος Άνθρωπος, το θείο πρότυπο του γήινου ανθρώπου, δίνει ονόματα στα πράγματα του κόσμου και τρόπον τινά τα φέρνει στην ύπαρξη και τα εξουσιάζει μέσω της διαδικασίας της ονοματοδοσίας (βλ. ΕΔΩ). Αλλά ακόμη και αυτός ο ουράνιος Άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ονοματίσει τον ύψιστο Θεό, του οποίου είναι δημιούργημα, διότι αυτό θα συνεπαγόταν τον παραλογισμό, σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν, ότι το δημιούργημα φέρνει στην ύπαρξη τον δημιουργό του και τον εξουσιάζει. Τα δημιουργήματα μπορούν να αποκαλούν τον Θεό ατελώς μόνο μέσω των ιδιοτήτων του: Κύριος, Πατήρ, Ένας, Ων.   

[Σταύρος Γκιργκένης]